Frotaż, czyli sztuka odciskania na papierze
Czas czytania: 3 minuty
Nazwa tej techniki plastycznej pochodzi od francuskiego słowa frottage oznaczającego tarcie. Polega po prostu na położeniu kartki na powierzchni bądź przedmiocie o wyraźnej fakturze, np. szydełkowej serwetce, monetach, spękanej desce, haftowanym materiale. Następnie na zamalowaniu całej kartki lub tylko jej fragmentu nad deseniem miękkim ołówkiem, kredkami ołówkowymi albo świecowymi.
Technika ta znana jest od starożytności – do kopiowania wzorów np. z waz; na szeroką skalę stosowano ją w archeologii do odrysowywania reliefów czy płaskorzeźb. Do celów artystycznych po raz pierwszy użył jej w latach 20. XX w. niemiecki artysta Max Ernst – zafrapowała go stara drewniana podłoga, pełna pęknięć i sęków, które w jego wyobraźni ułożyły się w fantastyczne kształty i kompozycje. Dzięki odrysowywaniu poszczególnych fragmentów faktury podłogi stworzył całą serię rysunków pt. „Historia naturalna” – złożyły się na nią pejzaże przypominające tajemniczy las, fantastyczne stworzenia i rośliny; artysta eksperymentował także z odwzorowywaniem liści. Niektóre frotaże pozostawiał bez zmian, wybrane modyfikował, dorysowując do odbitego wzoru elementy, dzięki którym na kartce powstawał „koń”, „głowonóg” czy „ważka”.
CZEGO POTRZEBUJEMY:
· kartek z bloku rysunkowego
· miękkiego ołówka
· miękkich kredek ołówkowych
· kredek świecowych
· pasteli olejowych
WYKONANIE:
1. Wybrany przedmiot – lub kompozycję kilku – nakrywamy kartką i pocieramy ołówkiem lub kredkami, układając je pod możliwie płaskim kątem.
2. Jeśli robimy to kredkami świecowymi albo pastelami, najlepiej zdjąć z nich papierowe osłonki (jeśli takie mają) i trzeć całą płaską powierzchnią.
3. Do frotażu nie trzeba stosować jednego koloru – nakładanie na siebie kilku daje niezwykle ciekawe efekty.
Dlaczego warto korzystać z tej techniki? Ponieważ frotaż pomoże przyswoić dzieciom pojęcie faktury. Do zajęć najlepiej zgromadzić jak najbardziej różnorodne przedmioty – kamienne płytki, mozaiki, deski, liście, pióra, ceramikę, monety, tkaniny o grubym splocie, plecione maty, kawałki kory, dziergane szaliki, szydełkowe serwetki, puzzle itp. Na początku stosowania frotażu warto skupić się tylko na odrysowywaniu i omawianiu faktur, później można zachęcić dzieci do uzupełniania wzorów własnymi pomysłami (naklejkami, stempelkami itd.) i tworzenia większych kompozycji.