Organizacja kącika plastycznego w przedszkolu

W najmłodszej grupie, w kąciku artystycznym, powinny znaleźć się arkusze papieru w formacie przynajmniej A4. Idealnie, jeśli można ustawić w nim sztalugę, która umożliwia pracę całych rąk - począwszy od barków, przez łokcie po nadgarstki, a także malowanie obiema rękami, co usprawnia połączenia między obiema półkulami mózgu. Praca przy sztaludze zaspokoi też potrzebę ruchu, która w tym wieku jest bardzo duża.

Precyzja oraz sprawność palców u 3-latków dopiero zaczyna się kształtować, dlatego tak ważny jest dobór materiałów plastycznych. Dla najmłodszych zaleca się grube kredki, dzięki którym łatwiej będzie kształtować chwyt pęsetowy i trzymać je w dłoni. Godne polecenia są również miękkie kredki, np. pastele olejne lub świecowe - nie potrzeba mocno ich przyciskać, aby na kartce pojawiła się kreska, dłonie mniej się męczą, a jednocześnie dzieci czują opór, jaki stawia kredka przesuwająca się po kartce. W tym wieku niewskazane są flamastry – nie trzeba się starać, aby zobaczyć efekt, ręka się nie męczy, ale nie czuć oporu podczas rysowania, więc dziecko nie ćwiczy nacisku.



W kąciku plastycznym powinny pojawić się farby, na początek najlepsze będą akwarele. Pędzle do farb powinny być grube (rozmiar 8-10 i większe), dzięki czemu małym rączkom łatwiej będzie chwycić narzędzie malarskie. Jeżeli do dyspozycji jest sztaluga, pędzle mogą być znacznie grubsze. Idealnie sprawdzą się takie, które można kupić w sklepie budowlanym. Warto nabyć tam także małe wałki oraz gąbeczki zamontowane na trzonkach. Taka różnorodność narzędzi zachęci dzieci do eksperymentowania i tworzenia.

W najmłodszej grupie dzieci powinny bawić się masami plastycznymi. Plastelina dla 3-latków jest zbyt twarda i pozwala jedynie na konstruowanie drobnych elementów. Lepszym rozwiązaniem jest stworzenie czasowego kącika sensorycznego, w którym znajdą się różnorodne masy plastyczne. Na tym etapie rozwojowym ważna jest praca całych dłoni, dlatego masy powinno być tak dużo, aby dziecko mogło zanurzyć w niej całe dłonie.

Niewskazane są kolorowanki - dłoń 3-latka nie jest jeszcze gotowa do wykonywania tak precyzyjnych ruchów. Zbyt wczesne wprowadzenie zamalowywania niewielkiej przestrzeni ograniczonej konturem może w późniejszym czasie powodować zwiększone napięcie mięśniowe w obrębie nadgarstka i palców.

2,5- oraz 3-latki można wdrażać do poprawnego korzystania z nożyczek. W tym przypadku najlepsza będzie praca indywidualna z chętnym dzieckiem, aby od razu utrwalać poprawny chwyt. Trzeba jednak pamiętać, że nie wszystkie 3-latki są gotowe do pracy z nożyczkami. Część dzieci nie potrafi ułożyć nadgarstka bokiem, co nie pozwala na poprawne manipulowanie nożyczkami. Warto zdawać sobie sprawę, że jeżeli dzieci będą mogły korzystać z nożyczek, zafascynowane ich możliwościami zaczną ciąć wszystko, co wpadnie im w ręce. Dlatego warto zgromadzić w kąciku stare gazety, niepotrzebne wydruki, ulotki itp. aby nie zużywać wartościowych kartek.

4-latki są już znacznie bardziej sprawne manualnie. Oprócz wyżej wymienionych materiałów, kącik dla nich można wzbogacić o wycinanki i kleje. Zwierzęce czy bajkowe wzory zachęcą dzieci do ćwiczenia precyzyjnych operacji nożyczkami. Z wyciętych elementów dzieci mają możliwość tworzenia kolaży, a co za tym idzie - rozwijają wyobraźnię. Do swobodnego tworzenia kolaży dzieci mogą również wykorzystywać naklejki lub pieczątki. Dzięki naklejkom ćwiczą precyzję i chwyt pęsetowy, a dzięki pieczątkom wzmacniają napięcie mięśniowe.

Dobór kredek w tej grupie wiekowej powinien być adekwatny do poziomu rozwojowego dzieci: jedne będą potrzebować jeszcze grubych kredek, inne są już gotowe na kredki o mniejszej średnicy. Świetnie w takiej sytuacji sprawdzą się kredki trójkątne, które ułatwią poprawny chwyt pęsetowy, ale będą wymagały większej precyzji i mocniejszych mięśni palców.

5- i 6-latkom kącik plastyczny można uzupełnić o flamastry i plastelinę, które uwielbiają. Do farb akwarelowych warto dołożyć plakatowe - wystarczy 5 podstawowych kolorów: czerwony, niebieski, żółty, czarny i biały. Przedszkolaki będą eksperymentowały z tworzeniem odcieni i barw. Zazwyczaj przedszkola kupują farby w dużych butelkach, które najlepiej rozlać do małych zakręcanych pojemniczków. Do farb dzieci powinny mieć wybór pędzli: cienkich, grubych, okrągłych i płaskich. Jeżeli przedszkolaki wcześniej miały już kontakt z kółkami do orgiami, można im je udostępnić. Będą wtedy eksperymentowały z formą, tworząc przestrzenne kompozycje.

Ciekawym dodatkiem do kącika plastycznego będą anti-coloring-book - zamiennik tradycyjnych kolorowanek. Dzięki nim dzieci rozwijają wyobraźnię i myślenie przyczynowo- skutkowe. Kolejną propozycją są kartki w kratkę lub zwykłe zeszyty w kratkę, które można zapełnić dowolnymi ilustracjami, pamiętając o zasadzie, że wszystko ma być w kratce. Mogą w nich rysować ołówkiem, poruszając się tylko po linii kratek lub tworzyć kolorowe kompozycje, zamalowując całe kratki. Zajęcie jest o tyle atrakcyjne, że dzieci porównują je do popularnej gry komputerowej, w której postaci składają się z sześcianów.

Oprócz tradycyjnych materiałów plastycznych warto także korzystać z tekturowych opakowań po chusteczkach, herbacie, tutek po papierze toaletowym czy papierowych słomek do napojów. Z tych „śmieci” można stworzyć niesamowite formy przestrzenne! Zwłaszcza, jeśli korzysta się przy tym z taśmy klejącej i zszywacza do papieru. Dzieci rozwijają wyobraźnię, zdolności konstrukcyjne, często pracują w niewielkich grupach przez co budują kompetencje społeczne.

Pomysłów na udostępnione materiały plastyczne może być bardzo dużo, wszystko zależy od poziomu grupy, pomysłu nauczyciela oraz możliwości finansowych placówki. Warto jednak zainwestować w produkty dobrej jakości. Kredki nie powinny być blade czy łamliwe, kleje słabe, a flamastry szybko wysychać. W młodszych grupach trzeba pilnować, aby kredki były regularnie temperowane, starszaki mogą zadbać o to same (to też ćwiczenie motoryki małej).

Dobra organizacja kącika i utrzymanie porządku zachęci dzieci do swobodnej aktywności. Pozwoli na ich rozwój w szerokim zakresie: począwszy od rozwoju sprawności manualnej, przez uwolnienie kreatywności po rozwijanie kompetencji społecznych i rozbudzanie dziecięcej radości z aktywności artystycznej.

Marta Żurawska

Nauczyciel wychowania przedszkolnego